Het plan van een aantal enthousiaste molenliefhebbers uit Dokkum, de werkgroep Molenerf Dokkum, om op de Hanspoortster dwinger in Dokkum een standerdmolen te herbouwen, gaat niet door: de gemeente Dongeradeel vindt dat het ambitieuze plan in strijd is met de ruimtelijke ordening en niet voldoet aan de regels van het bestemmingsplan.
Molens bepaalden skyline van Dokkum
In de zestiende en zeventiende eeuw bevonden zich op vijf van de zes dwingers van de bolwerken van de stad Dokkum standerdmolens. Dit zijn oude korenmolens, waarvan het molenhuis op een verticale spil of standaard rust, op een piramidevormig onderstel. De hele romp kon op die standaard op de wind gedraaid worden. Die vijf molens bepaalden met de kerktorens het aanzicht van de vestingstad Dokkum. In Friesland staat geen enkele standerdmolen meer, hoewel er vroeger honderden zijn geweest. De laatste verdween rond 1930 bij Rottevalle.
Cultuurhistorische topattractie
De Hanspoortsterdwinger is een prachtige locatie om een standerdmolen van het Noordelijke type te herbouwen; daarmee zou Friesland een unieke molen en Dokkum een toeristische attractie rijker zijn! Deze molen past cultuurhistorisch uitstekend bij de gereconstrueerde vestingwallen van Dokkum, misschien nog wel meer dan de twee fraaie stellingkorenmolens, die de oorspronkelijke standerdmolens in latere eeuwen vervingen. De gemeente is echter van mening dat de plannen strijdig zijn met het bestemmingsplan en er op dit deel van het beschermde stadsgezicht geen bebouwing is toegestaan. En dat terwijl juist deze molens vanaf de zestiende eeuw meer dan 250 jaar de bolwerken van Dokkum sierden!
Kind- en cultuurvriendelijk molenerf
Een aantal molen- en cultuurliefhebbers uit Dokkum wilde zich sterk maken om in Dokkum op de Hanspoortsterdwinger de standerdkorenmolen ‘De Eekhoorn’ te reconstrueren en een cultuurhistorisch molenerf in te richten. De huidige (oorspronkelijk niet aanwezige) bomenkraag moet daarvoor van het bolwerktalud worden verwijderd, zodat een goede molenbiotoop ontstaat en deze molen ook daadwerkelijk zal kunnen functioneren. Iets wat in de ogen van de gemeente niet wenselijk was en bezwaren van omwonenden zou kunnen opleveren. De werkgroep was echter al in overleg met buurt en wijkraad, die juist enthousiast reageerde op de nieuwe inrichting van het molenerf, met een klein openluchttheater en speeltoestellen, tot een kind- en cultuurvriendelijk verblijfgebied.
Gedegen voorbereiding
De werkgroep, met de Dokkumer molenaars Karel Jongsma en Warner B. Banga en de bestuursleden Ger Heeringa, (voorzitter) Peter Braaksma (penningmeester) en Egge Lalkens (adviseur), is langer dan een jaar met de voorbereiding van haar plan bezig geweest. Naast werkbezoeken aan Brielle en Bourtange, met vergelijkbare molens op soortgelijke locaties, werd een financiële onderbouwing voor het plan opgesteld met een sluitende exploitatie van de molen. Er werd een offerte voor de bouw aangevraagd en vanuit de molenwereld werden zelfs onderdelen van oude standerdmolens aangeboden om te hergebruiken. Diverse molenorganisaties, zoals de Vereniging de Hollandsche Molen, werden om advies gevraagd.
Gemiste kans
Desondanks reageerde de gemeente Dongeradeel afwijzend op het informatieverzoek van de werkgroep, omdat de molen geen kwalitatieve toevoeging voor de binnenstad zou zijn, maar een nagebouwd ‘decorstuk’. Dit zou ten koste van authenticiteit van de stad gaan en een ‘gat’ in de samenhang van het beschermd stadsgezicht opleveren. De historische standerdmolen zou zelfs in strijd zijn met het beleid tot versterken van de sfeer en het historisch karakter van de binnenstad zoals verwoord in de binnenstadsvisie. ‘Een gemiste kans’, meent de werkgroep, ‘maar misschien dat over enkele jaren de gemeente wel bereid is om daadwerkelijk toeristische versterkingen in de binnenstad in te richten, die passen bij het historische karakter van deze mooie stad.’