Eerste Wâldgieltsjes in de schappen

Afgelopen zaterdag is de nieuwe oogst van de Wâldgieltsjes uit De Friese Wouden weer op de markt gebracht in een speciale 1 kg-verpakking door aardappelgroothandel Greydanus & Brouwer uit Heerenveen. Dit jaar verbouwt akkerbouwer Jaap Wilman deze delicatessenaardappel op de zandgrond bij Driesum. De Wâldgieltsjes dragen daarom het streekkeurmerk Wâldpyk, zodat de consument weet dat het om een landelijk erkend Streekproduct uit De Friese Wouden gaat. Het verkoopseizoen duurt ongeveer tot half januari. Tot die tijd liggen ze in diverse supermarkten en groente- en fruitspeciaalzaken in Fryslân.

Nadat in de voorgaande jaren Lytse Teake uit De Westereen en Sterke man Wout Zijlstra (‘Wâld Sylstra’) het Wâldgieltsje-seizoen officieel openden, was het dit jaar de beurt van mascotte ‘Heero’ van SC Heerenveen. Hij opende tijdens de Friese Streekmarkt in Oldeberkoop het Wâldgieltsje-seizoen en overhandigde ‘Wâldgieltsjes’ aan alle aan deze bijzondere markt verbonden ondernemers. Vervolgens toerde de blonde mascotte met zijn imposante Vikinghelm in een antieke bus langs diverse plaatsen om daar Wâldgieltsjes aan verschillende winkeliers te presenteren.

Het Wâldgieltsje is een zeer vroege aardappel. Terwijl de meeste andere aardappelrassen nog niet klaar zijn, liggen de Wâldgieltsjes al weer in de schappen. Het is een typisch streekgewas uit De Friese Wouden, dat dankzij zijn smaak lange tijd de concurrentie met moderne rassen in de handen van amateur- en volkstuinders overleefde. Voor de liefhebbers kweekt Jaap Wilman deze Wâldgieltsjes weer op professionele wijze in Driesum.

Om deze regionale economische ontwikkeling in De Friese Wouden te stimuleren zijn door  Stichting Wrâldfrucht vanaf het jaar 2007 activiteiten ontplooid rond de ontwikkeling van het streekkeurmerk Wâldpyk. De stichting kent Wâldpyk toe aan bijzondere producten, diensten en bedrijven uit De Friese Wouden. Zo is het keurmerk recent verleend aan Wijnmakerij De Flearstins (Âldtsjerk) en Multifunctioneel landbouwbedrijf Yn’e Lânsdouwe (Eastermar). Ook blaast Wrâldfrucht oude streekgewassen uit De Wâlden, waaronder het Wâldgieltsje, het Giele Wâldbeantsje, de Wichter en de Reade Krobbe weer nieuw leven in. Deze gewassen dreigden verloren te gaan; slechts een paar hobbytuinders verbouwden ze nog. In de laatste jaren zijn er nieuwe productie- en afzetketens opgezet rond deze typische Wâldproducten. Op deze manier krijgen het Wâldgieltsje en andere  historische streekgewassen uit De Friese Wouden weer een commerciële functie en blijven ze behouden voor de streek.