Eerste onbemande vliegtuig voor Nederland

LEEUWARDEN – Een primeur binnenkort voor Friesland: de MQ-9 Reaper, de eerste Nederlandse versie van dit onbemande verkenningsvliegtuig, is op woensdag 7 juli in de Amerikaanse fabriek van de band gerold. De Koninklijke Luchtmacht verwacht vier exemplaren te verwelkomen op vliegbasis Leeuwarden. Uniek aan deze vliegtuigen is dat ze, in tegenstelling tot de huidige drones van de luchtmacht, in de toekomst bewapend kunnen worden.

De Roll-out: de doop van een vliegtuig

Een afvaardiging van het Ministerie van Defensie was begin juli in de Verenigde Staten om er hoogstpersoonlijk op toe te zien hoe de zogenaamde roll-out plaatsvindt, het ritueel waarbij een getest vliegtuig voor de eerste keer publiekelijk opereert. Dit gebeurt op de testbaan van de fabriek van General Atomics Aeronautical Systems, Inc., kortweg GA-ASI, dat gevestigd is in Poway, Californië. Vanzelfsprekend is de doop van dit vliegtuig bijzonder omdat de bemanning aan de grond blijft. Straks heeft vliegbasis Leeuwarden dus ook vier MQ-9’s tot haar beschikking, alsmede piloten die aan de grond zullen blijven: om precies te zijn één piloot en één sensor operator per vliegtuig.

Futuristisch tafereel

In deze eeuw heeft de mensheid de ene na de andere uitvinding zich razendsnel zien ontwikkelen. Een vliegende auto is nog niet gerealiseerd zoals vroeger wel voorspeld werd, wel is er nu na de zelfrijdende auto (nog niet beschikbaar), de drone, de elektrische fiets en de elektrische auto straks in Leeuwarden dus het futuristische tafereel waarneembaar van een nieuw fenomeen: onbemande vliegtuigen. Vanzelfsprekend niet voor passagiers, maar voor militaire doeleinden.

Op veilige afstand bestuurbaar

De twee ‘piloten’ die de Reaper straks op afstand bemannen, hoeven tijdens een missie niet eens aanwezig te zijn in het gebied waar het vliegtuig actief is. Defensie weet te melden dat de Reaper, zoals de Leeuwarder Courant schrijft, “voorziet in een tekort op het gebied van tactische en operationele lucht-grond waarnemingscapaciteiten”. Op de uit de kluiten gewassen drones zijn sensoren gemonteerd die zelf informatie verzamelen over de situatie ter plaatse, zoals het weer of de positie en uitrusting van vijandelijke legers. Deze informatie wordt weer doorgestuurd naar de vliegbasis. Dit kan in Leeuwarden zijn of op andere locaties, maar doorgaans op veilige afstand van oorlogsgebieden.

Operationeel in 2023

Sinds de F-16 haar laatste vlucht vanaf vliegbasis Leeuwarden heeft gemaakt en er F-35-straaljagers actief zijn, wordt er veel geklaagd over geluidsoverlast. Dat zal met dit soort vliegtuigen waarschijnlijk anders zijn. Ze leveren wel een nieuwe discussie op, namelijk of de Reapers alleen als verkenningsvliegtuig dienst zullen doen of straks, net als de straaljagers van het 306 Squadron, bewapend zullen worden. Na aankomst van de vier Reapers volgt een test- en evaluatieperiode die ongeveer twee jaar zal duren. In 2023 verwacht men dat de MQ-9 in staat is om ingezet te worden.