Op papier deugen de afspraken over het Fries, in de praktijk houdt niemand zich er echter aan. De conclusie van DINGtiid orgaan foar de Fryske taal is dan ook dat er een ‘Taalschipper’ nodig is. Iemand die stuurt op eigenaarschap en het nakomen van de afspraken. Gedeputeerde Sietske Poepjes gaf vorig jaar aan die rol graag in te vullen. DINGtiid ziet graag dat provincie Fryslân nu meer vorm en inhoud aan die rol geeft.
Ontbreken taalschipper
In 2015 en 2016 heeft DINGtiid zes adviezen uitgebracht. Het zwaartepunt lag op het advies ‘Verandering en verbetering’ dat minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken in september 2015 in ontvangst nam. In dat advies zegt DINGtiid dat de uitvoering van de Taalwet op alle overheidsniveaus sterk moet worden verbeterd. ,,Het ontbreekt aan sturing op de afspraken over het naleven van de Taalwet en ook landelijk wordt niet genoeg rekening gehouden met de ‘Wet gebruik Friese taal’. Er ligt in theorie een goede infrastructuur voor het Fries, maar er wordt geen koers uitgezet voor waar de Friese taal over vijftien jaar zou moeten staan en hoe die doelen kunnen worden bereikt. Ons advies is daarom om een langetermijnvisie op te stellen”, zegt vicevoorzitter Tytsy Willemsma van DINGtiid.
Overleg met minister Plasterk
Ruim een jaar na het uitbrengen van het advies ‘Verandering en verbetering’ ging DINGtiid in november 2016 met minister Plasterk en gedeputeerde Sietske Poepjes om tafel. Poepjes werd daar aangewezen als ‘Taalschipper’. De minister heeft de provincie toen ook verzocht om een overlegstructuur op te zetten waar alle bestuursorganen, die onder de nieuwe Taalwet vallen, bij aanschuiven om te praten over de uitvoering van de nieuwe Taalwet. De minister zei bij dat gesprek ook toe dat hij alle Friese bestuursorganen zou aansporen om de Taalwet met vaart uit te voeren.
Versnippering Fries in het onderwijs
De focus van DINGtiid lag in 2016 op de positie van het Fries in het onderwijs. Dat resulteerde in het advies ‘Meertaligheid als doel en kwaliteit’. Taalschipper en gedeputeerde Poepjes nam het rapport begin 2017 in ontvangst. In het rapport wordt enerzijds gesteld dat meertalig onderwijs kansen biedt voor het Fries. Anderzijds wordt opnieuw duidelijk dat het ook in het onderwijs aan sturing ontbreekt om de afspraken over het Fries na te leven.
Hoe nu verder in 2017?
DINGtiid wil met gedeputeerde Poepjes en wethouders om tafel voor de implementatie van het Taalschippersadvies. Verder willen wij met het nieuwe kabinet afspraken maken over een jaarlijks op te zetten overleg met Rijk en provincie over de uitvoering van de Taalwet.
Wat is DINGtiid?
Op 1 januari 2014 is de wet gebruik Friese taal van kracht geworden. Die wet regelt het gebruiken van het Fries in het bestuurlijk – en rechtsverkeer. In die wet staat dat er een orgaan voor de Friese taal is dat als taak heeft om de gelijke positie van de Friese en Nederlandse taal in Fryslân te bevorderen. DINGtiid doet dat door te signaleren en te adviseren.