De vijf fasen van een burn-out 

LEEUWARDEN – De afgelopen decennia is er onder professionals uit de industrie gedebatteerd over het concept van burn-out. In 2019 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) opheldering verschaft door burn-out te classificeren als een syndroom dat voortkomt uit een beroepsverschijnsel. Deze aandoening is een syndroom – en geen medische diagnose – dat wordt veroorzaakt door ‘chronische stress op de werkplek die niet succesvol is onder controle’, aldus de WHO. In deze context zijn externe factoren, zoals die van disfunctioneren op de werkplek, in de eerste plaats verantwoordelijk voor burn-out.

Burn-out is geen plotseling opkomende gevoelens. In plaats daarvan doorlopen je gedachten, gevoelens en acties een reeks fasen. De beginfase lijkt misschien niet veel, maar kan uiteindelijk leiden tot een gewoontefase die het moeilijk maakt om je beroepstaken uit te voeren. Hieronder noemen we alle vijf fasen die je bij een burn-out doorloopt.

Fase 1: Huwelijksreis 

Net als een huwelijksreisfase in een huwelijk, brengt deze fase energie en optimisme met zich mee. Of je nu aan een nieuwe baan begint of een nieuwe taak aanpakt, het is normaal dat je voldoening ervaart die leidt tot periodes van productiviteit en de mogelijkheid om je creatieve kant aan te boren.

Fase 2: Begin van de stress

Uiteindelijk neemt de wittebroodswekenfase af en begin je stress te ervaren. Niet elke seconde van je dag is stressvol, maar er zijn vaker momenten waarop stress de overhand neemt. Let bij het begin van deze fase op eventuele fysieke of mentale tekenen. Het kan zijn dat je gemakkelijker de focus verliest of minder productief bent bij het voltooien van taken. Lichamelijk kan vermoeidheid optreden, waardoor het moeilijker wordt om te slapen of te genieten van activiteiten buiten het werk.

Fase 3: Chronische stress

Je bereikt een punt waarop de stress hardnekkiger of chronischer wordt. Naarmate de druk toeneemt, zal de stress waarschijnlijk voortdurend invloed hebben op je werk, vooral als je geen contact opneemt met een stress en burnout coach. Voorbeelden hiervan zijn gevoelens van apathie, het niet op tijd afmaken van het werk, te laat komen op het werk of het uitstellen van taken. Op sociaal vlak kun je je terugtrekken uit normale werkgerelateerde gesprekken. In andere gevallen word je misschien boos en haal je uit naar collega’s. Soms volgen deze gevoelens je naar huis en kunnen ze de relaties met vrienden en familie beïnvloeden.

Fase 4: Burn-out

In deze fase bereik je je grens en kun je niet meer functioneren zoals je normaal zou doen. Problemen op het werk beginnen je te verteren tot het punt waarop je er door geobsedeerd raakt. Soms kun je je ook verdoofd voelen en extreme twijfels aan jezelf ervaren. Lichamelijke symptomen zullen intens worden, wat leidt tot chronische hoofdpijn, maagproblemen en maag-darmproblemen. Vrienden en familieleden kunnen ook gedragsveranderingen opmerken.

Fase 5: Gewone burn-out

Als een burn-out niet wordt behandeld, kan deze een onderdeel van je dagelijks leven worden en uiteindelijk leiden tot angst of depressie. Je kunt ook last krijgen van chronische mentale en fysieke vermoeidheid, waardoor je niet meer kunt werken. Als je op deze weg doorgaat, kan je baanstatus in gevaar komen. Je hebt juist burn out herstel nodig, anders stapelen de problemen zich alleen maar verder op.