AMELAND – Het eeuwenoude, mystieke Sunneklaasfeest op Ameland is lang een goed bewaard geheim geweest, maar komt de laatste jaren in de nationale schijnwerpers. Toen vorig jaar een cameraploeg van PowNed het feest probeerde vast te leggen, leidde dit tot een confrontatie met de eilanders, wat Sunneklaas onderwerp maakte van een bredere discussie in Nederland. De Nederlandse Vereniging van Journalisten uitte zorgen over de persvrijheid, terwijl anderen kritiek hadden op vermeende vrouwonvriendelijke en gesloten elementen van het feest.
Om de ware aard van het feest te tonen, werkten documentairemakers Herman Zeilstra en Pieterjan Wouda van Omrop Fryslân samen met Amelanders aan de FryslânDOK-documentaire “It Amelanner Sunneklaas – Leve en late leve”. De film geeft inzicht in de speciale rolverdeling en intieme setting van Sunneklaas, waarbij mannen zich vermommen en door de straten trekken om boze geesten te verjagen. Vrouwen ontvangen de mannen in zogenoemde ‘húskes’, waar het feest gevierd wordt met stijldansen en gezelligheid. Dit bijzondere feest versterkt de hechte band binnen de gemeenschap.
De Amelanders houden Sunneklaas bewust exclusief, waarbij deelname enkel mogelijk is voor wie écht deel uitmaakt van het eiland. Wouda vergelijkt het feest met een bruiloft: leuk voor genodigden, maar moeilijk te begrijpen voor buitenstaanders. Toch laat de documentaire zien hoe Sunneklaas Ameland jaarlijks in een warme gemeenschapstraditie verbindt.