WADDENGEBIED – Een bijzondere vondst in de Waddenzee: voor het eerst in 80 jaar is hier de Zuiderzeeschijfslak (Corambe obscura) gevonden, een naaktslakje van slechts enkele millimeters groot. Tot voor kort werd deze als uitgestorven beschouwd. Eerder dit jaar is deze soort ook waargenomen in de Oosterschelde.
De bijzondere slak is gevonden door een medewerker van het laboratorium van het NIOZ, in een van de monsters van het Waddenmozaïek project. De Zuiderzeeschijfslak zat op een monster dat vorig najaar was genomen van een kooi met hout. In het Waddenmozaïek-project zijn op verschillende locaties in de Waddenzee kooien van 1m2 uitgezet, gevuld met verschillende materialen. Deze zijn bedoeld als ondergrond voor soorten die zich vasthechten aan een hard substraat of die zich tussen de materialen verschuilen. Doel van het project is te onderzoeken wat het effect is op de biodiversiteit, als je de verscheidenheid aan habitats verrijkt.
In het verleden, was de Waddenzee van nature rijker aan mossel- en oesterbanken en zeegrasvelden. Deze natuurlijke variatie is belangrijk als leefomgeving, schuilplaats en kraamkamer voor veel verschillende dieren, planten en wieren. Het Waddenmozaïek project onderzoekt hoe we het herstel van deze natuurlijke structuren kunnen bevorderen.
De vondst van een zeldzame soort als de Zuiderzeeschijfslak is belangrijk voor dit onderzoek. Het is een indicatie dat met de (her-)introductie van harde substraten, ook de geassocieerde biologische gemeenschap zich al in korte tijd kan vestigen en daarmee de algehele biodiversiteit in het gebied kan verrijken.
Het Zuiderzeeslakje
De Zuiderzeeschijfslak is gevonden in een monster uit het oosten van de Waddenzee, uit de geul tussen Rottumeroog en Rottemerplaat, in een kooi met hout. Van de kleine schijfslak werd tot voor kort gedacht dat deze was uitgestorven in Nederland. Zoals de naam doet vermoeden werd deze zee-naaktslak in het verleden vooral aangetroffen in het brakke water van de Zuiderzee. Zo werd Zuiderzeeschijfslak vroeger soms massaal aangetroffen bij Durgerdam en op Urk, maar ook in de Waddenzee. Na de aanleg van de Afsluitdijk veranderde de brakke Zuiderzee langzaamaan in het zoete IJsselmeer, waardoor de slak steeds minder werd gevonden. Hoewel experts nog wel naar het slakje hebben gezocht, was hij na 1940 niet meer waargenomen. Dit voorjaar werd de Zuiderzeeschijfslak voor het eerst waargenomen in de Oosterschelde, waar het dier voorheen niet eerder was gevonden.
Hoewel de soort bekend is als een echte brakwatersoort, wijzen deze recente vondsten in zoutwatergebieden erop dat de verspreiding waarschijnlijk breder is dan tot dusver gedacht. Mogelijk is de soort vanwege zijn kleine formaat in het verleden over het hoofd gezien. De ‘grootste’ van de gevonden slakken is slechts 2.8 mm.