Donderdagmiddag werd tijdens een bijeenkomst de nut en noodzaak van eventuele gasboring in Ternaard voorgelegd aan een panel van drie hoog geleerden, zij maken aan de hand van de presentatie, vragen van het panel en de aanwezigen een rapport wat zij vervolgens weer voorleggen aan de betrokken partijen voor het maken van een keus voor het ingang zetten van een omgevingsproces.
Actie voerders
Enige reuring donderdagmiddag bij aanvang van de bijeenkomst over nut en noodzaak van eventuele gasboring bij Ternaard. Actievoerders van Ternaard foar de Wyn, Laat Fryslân niet zakken, Waddenvereniging en andere actiegroepen hadden de toegang tot dorpshuis Tunawerth waar de bijeenkomst woerd gehouden, geblokkeerd met actie borden en linten. Zij willen dat er helemaal niet geboord wordt naar gas. En proberen met deze actie hun woorden kracht bij te zetten. En vonden dus de bijeenkomst voor nut en noodzaak niet nodig.
Presentatie en panel
De bijeenkomst werd geleid door de heer Wim Meijer. Hij was o.a. voormalig Commissaris der Koningin van Drenthe en voorzitter van de adviesgroep Waddenzee beleid. Vertegenwoordigers van de vijf betrokken partijen bij het Omgevingsproces Ternaard, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, provincie Fryslân, NAM, Wetterskîp Fryslân en gemeente Dongeradeel gaven een presentatie waarin men het standpunt van de desbetreffende organisatie aangaf. De vertegenwoordigers werden daarna bevraagd door een onafhankelijk panel. Dit panel bestond uit prof. Marc Davidson, prof. Neelke Doorn en dr. Koos van der Bruggen.
Als eerste spreker was het woord aan Anna Anjema, zij plaatste een lege stoel, die de toekomstige generatie verbeelde, ‘houdt in elk overleg en keuze rekening met hen, ze zijn er nu nog niet maar zij zijn de toekomst, dus gaat het hun ook aan’ aldus Anna Anjema.
Namens de Gemeente Dongeradeel mocht burgemeester Mevr. Waanders het spits afbijten, Zij gaf aan dat de Dongeradeel geen nieuwe gaswinning in de gemeente wil. ‘Alleen beslissen wij daar niet over de afgifte voor deze vergunning lopen via Economische Zaken.’ Aldus Waanders. Maar mocht het er wel van komen dan hebben de gezamenlijke Friese gemeentes en de provincie Fryslân een Manifest opgesteld waarin de zorgen, voorwaarden en verplichtingen en duidelijke balans van lusten en lasten van mogelijke gaswinning aan moeten voldoen. Ook gaf Waanders aan dat Duurzaam opwekken van energie maar ook duurzaam consumeren een belangrijke plaats moet innemen voor de toekomst.
Namens Ministerie EZK nam Ruud Cino het woord ‘De gaswinning in Groningen wordt nul’ waren zijn eerste woorden, binnen 12 jaar wordt de gaswinning afgebouwd naar nul. Dat is een mooie opsteker voor Groningen maar betekend wel wat voor bestaande en nieuwe velden, want de vraag naar energie blijft de komende tijd het zelfde. Gas gewonnen in Nederland blijft het beste gas, je hebt namelijk minder uitstoot van CO2 en lekkage, want als je het importeert uit het buitenland heb daar wel mee te maken. Nieuwe gaswinning moeten voldoen aan een groot pakket van eisen, zodat er veilig en verantwoord geboord kan worden, zo wordt goed naar de omgeving geluisterd bij het inrichten en in gebruik stellen van een locatie, gaswinning op de Waddenzee is niet toegestaan aan maar gas onder de Waddenzee vandaan halen vanaf land is wel toegestaan.
Daardoor neemt het Ministerie het Manifest van de Friese gemeenten en provincie Fryslân ook aan en gebruikt het als leidraad. Het Ministerie houdt zich ook bezig met Klimaat en stimuleert daardoor het duurzame energie ook zeer sterk. ‘Alleen het geforceerd afbouwen van gas naar duurzame energie moet in zeer goede banen worden geleid, want de infrastructuur is nog niet klaar voor deze omschakeling’, ‘Neem bijvoorbeeld de omschakeling van gas naar zonne-energie Gasbuizen moeten worden vervangen worden door zware stroomkabels, verdeelkasten in de buurt moeten worden aangepast en op en bedrijf of thuis moet het een en ander worden aangepast. Aldus Ruud Cino. In het slotbetoog gaf Ruud Cino aan dat het een ingrijpend proces is zowel financieel en infrastructureel en emotioneel en met verstand moeten worden ingepast om over te stappen van gas naar duurzame energie. En dat het niet van nu op morgen kan plaats vinden en dat er tot die tijd nog steeds vraag en gebruik van gas plaats vindt.
Wetterskip Fryslân mocht daarna een betoog houden over hoe zij tegen gaswinning aankijken, Egbert Berenst van het Dagelijks Bestuur gaf aan dat het Wetterskip ook tegen gaswinning is. Het grootste argument wat daar voor gebuikt wordt is de bodemdaling die optreed tijdens de gaswinning. Bij een zakkende bodem komt het waterpeil ‘hoger’ te liggen waardoor een waterhuishouding probleem optreedt bij het gebruik van landbouwgronden maar ook in dorpen en steden. Een andere probleem wat optreed is het mee zakken van de zeekering in het gebied, hierdoor kan een overstromings probleem zich voordoen omdat de zeekering niet meer aan de eisen voldoet. Ook het verzilten van het oppervlakte water speelt een rol, bij het zouter worden van het water is het minder geschikt voor de landbouw. ‘Kunnen de opbrengsten van mogelijke gaswinning de kosten voor herstel van bovenliggende problemen dekken’ is een vraag van het panel. Egbert Berenst antwoord met een duidelijk: ‘Nee, bodemdaling kan niet met geld worden opgelost’.
Na de pauze nam Elke Retting, Asset-manager land van de NAM het woord. Ook zij gaf aan dat de NAM graag een duurzame organisatie wil worden en daar ook mee bezig is, alleen de vraag naar gas is nog zo groot dat de omschakeling niet van de ene op de andere dag kan plaats vinden. Gas is simpelweg nog nodig om de boel gaande te houden en daar hoort nieuwe winning nog steeds bij. ‘Waar om wordt er dan gekozen voor Ternaard’ is een vraag die Elke Retting hardop stelt. Het antwoord hier op is vanwege de kosten die gemoeid zijn bij het inrichten van het terrein en het transport naar de behandelingsinstallatie in Anjum.
Door het afnemen van gas in bestaande velden is er ruimte gekomen bij het behandelen van het gas in Anjum en dat gat kan worden aangevuld met gas uit Ternaard. ‘Er wordt in Ternaard een veld aangeboord van rond de 25 miljard m3, Hiervan mag een blok van rond de 4 miljard m3 worden gewonnen, deze 4 miljard m3 ligt volledig onder de Waddenzee’ aldus Elke Retting. Ook de bodemdaling vindt volgens onderzoek alleen plaats onder het Wad. Onder de Waddenzee wordt al 25 jaar gemonitord op bodemdaling en nog steeds onder de gestelde eisen, ook als Ternaard wordt ingepast is het nog steeds acceptabel. Locatie Ternaard heeft weinig tot geen kans op aardbevingen, de huidige locatie is met enkele aanpassingen bruikbaar. De boring is verder aan zeer strenge regels onderhevig mocht er een regel overtreden worden dan wordt er niet geboord. ‘Dus eerst overleg, daarna winning en na de winning netjes afhandeling van de locatie’, met ander woorden vertrouwen terug winnen bij de bevolking.
Michiel Schrier van provincie Fryslân mocht het slot betoog houden waarin ook de provincie tegen nieuwe gaswinning is. ‘Maar mocht het er wel van komen dan moet het Manifest gelden als leidraad’ volgens Schrier. Het betoog van de provincie komt in grote lijnen overeen met het standpunt de Gemeente Dongeradeel.
Na een vragen ronde van het panel en vragen uit zaal werd door de Jan Paul van Soest van de Gemeynt, opdrachtgever en onafhankelijk onderzoeksbureau het vervolg traject uitgelegd. De presentaties, gestelde vragen van het panel en uit de zaal worden samengebracht tot een rapport wat 20 april wordt gepresenteerd aan de vijf deelnemende partijen. Einde april wordt vervolgens het rapport gepresenteerd met uitslag aan de bevolking uitkomsten en overige instanties. Hier wordt dan gekozen voor het ingang zetten van een omgevingsproces of niet.