Bas Altena traceert schepen die olievaten in zee dumpen: “Pakkans vergroten”

AMELAND – Op de Waddeneilanden spoelen er geregeld olievaten aan, soms een hele partij tegelijk. Deze vaten worden moedwillig overboord gegooid van vrachtschepen, zegt onderzoeker Bas Altena. Hij werkt aan een manier om de boosdoener op te sporen. Zo schrijft Omroep Zilt. 

Forensische oceanografie, zo noemt Altena de methode die hij heeft ontwikkeld. De ingenieur uit Beetsterzwaag, die als onderzoeker verbonden is aan de Universiteit Utrecht, kan met behulp van geavanceerde oceaan- en atmosfeermodellen het afgelegde pad van aangespoeld scheepsafval terug traceren naar een schip. “Er is altijd een kans dat je er naast zit, maar je kunt wel een behoorlijke selectie maken van mogelijke daders”, zegt Altena.

Met deze methode boekte hij kortgeleden al een eerste succes. Voor het journalistiek platform Follow The Moneydeed hij onderzoek naar de dode runderen die eind vorig jaar aanspoelden op de kust van Bretagne. Het vrachtschip dat de kadavers van overleden kalfjes naar alle waarschijnlijkheid overboord had gegooid – zonder oormerk, om de herkomst te verdoezelen – wist hij alsnog op te sporen.

Elf olievaten
Die methode wil hij nu ook inzetten voor de olievaten die zo nu en dan aanspoelen op de Waddeneilanden. Die worden volgens Altena in de meeste gevallen moedwillig overboord gegooid van een vrachtschip, zegt Altena. “Als de olie van een scheepsmotor op zee wordt ververst, dan geef je normaliter de lege vaten af in de eerstvolgende haven. Maar soms wordt besloten om zo’n vat in de open zee te dumpen. Zoiets gebeurt ongestraft en daar wil ik verandering in brengen.” Daarom gaat Altena onderzoeken of hij de boosdoener kan traceren. Als casus neemt hij een incident uit februari 2023. Toen spoelden in één weekend elf olievaten aan op de stranden van Terschelling en Ameland.

Bas Altena op Schiermonnikoog. Foto: Omroep Zilt.

 

Sommige vaten waren lek en zorgden voor olieplassen op het strand. Op één vat stond ‘Marine System Oil’ vermeld van het Chinese merk KunLun. Omdat de vaten kort na elkaar aanspoelden, gaat Altena ervan uit dat ze van hetzelfde schip komen.

Historische scheepsbewegingen
De enige gegevens die nog ontbreken voor zijn onderzoek, zijn de scheepsdata op de Noordzee. Die worden niet vrijgegeven door Rijkswaterstaat en de Kustwacht en daarom moet hij de commerciële diensten van MarineTraffic raadplegen. Om de hoge kosten te dekken voor het opvragen van historische scheepsbewegingen, startte Altena vorige week een crowdfundingsactie om de benodigde 1700 euro bij elkaar te krijgen. In een paar dagen tijd haalde hij al meer dan het benodigde bedrag aan donaties op – zo’n 2000 euro. “Dat motiveert me om er echt werk van te maken. Ik was afgelopen zomer op Terschelling en het viel me op dat mensen het hebben geaccepteerd dat dit soms gebeurt. Maar je moet het juist aanpakken.”

Even een foto maken
Hij roept eilanders op om elk aangespoeld olievat goed te registreren. “Via de gemeente, de politie, via LitterApp of welke manier dan ook. Zodra eilanders even een foto maken en de exacte locatie en tijd registreren, dan kan ik m’n supercomputer aan het rekenen zetten en bouwen we een dossier op.”

Met zijn project Space Accountants wil Altena gaan onderzoeken of het probleem civielrechtelijk kan worden aangepakt. “De milieuramp met de MSC Zoe was een ongeluk, maar het dumpen van vaten gebeurt moedwillig. Dat kan stoppen als je de pakkans vergroot, dat is mijn doel. Nu is de gemeente wettelijk aansprakelijk om alles op te ruimen wat er op het strand aanspoelt. Zij kunnen nu op niemand de opruimkosten verhalen.” Het resultaat van zijn onderzoek naar de elf aangespoelde olievaten verschijnt later dit jaar bij Follow The Money.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail