AUDIO: Unieke herbegrafenis in Dokkum van oude, menselijke resten

DOKKUM – Er vindt binnenkort een bijzondere en opvallende begrafenis plaats in Dokkum. Menselijke resten uit de Middeleeuwen zullen eind mei worden herbegraven op de begraafplaats Zuiderbolwerk, niet ver van de Woudpoortsbrug. De stoffelijke overblijfselen kwamen aan het licht tijdens graafwerkzaamheden aan De Markt in 2017 tot medio 2018, in het centrum van Dokkum. Die plek is aangewezen als beschermd archeologisch rijksmonument omdat onder de huidige Markt nog resten liggen van een klooster met abdijkerk en toren. Ook is de grond eeuwenlang gebruikt als begraafplaats.

De herbegrafenis vindt plaats tijdens een korte plechtigheid in aanwezigheid van onder andere burgemeester Johannes Kramer van de gemeente Noardeast-Fryslân, medewerkers van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en medewerkers van MUG Ingenieursbureau. Gemeentelijk dichter Geart Tigchelaar zal speciaal voor deze gelegenheid een eigen gedicht voordragen.

Er is een compleet skelet in de authentieke kist ter aarde besteld en er worden in twee aangebrachte grafkelders, diverse beenderen bijgezet, in een zogeheten ‘knekelgraf’. Steenhouwerij Hutting uit Leeuwarden heeft speciaal een zerk gemaakt met daarop een gedicht van Dirk Rafaëlszoon Camphuysen die op dezelfde begraafplaats is begraven. Delen van grafzerken die op de Markt gevonden zijn worden gebruikt in een mozaïek op de dekplaat. Het complete skelet is door inmiddels deskundigen onderzocht. Het blijkt te gaan om een vrouw van 56-61 jaar. Ze was ongeveer 1,61 meter groot en had veel lichamelijke gebreken. De gebreken waren deels te wijten aan de slechte hygiënische omstandigheden uit die tijd en gebrekkige voeding.

Toen er tegen het einde van de achttiende eeuw meer inzicht kwam in het belang van hygiëne als het ging om begraven, werd uiteindelijk niet meer begraven in de kerk, zoals eerst gebruikelijk was. In 1830 werd de begraafplaats aan De Markt geslecht en van bestrating voorzien. Er werd gezocht naar een begraafplaats buiten de stad. Dit werd uiteindelijk aan het Zuiderbolwerk. In 1833 werd de begraafplaats opgehoogd met grond die van de wallen “terzijde van de Aalsumerpoort en de Grote Dwinger” kwam. Zowel links als recht van het middenpad werden ruim 500
graven uitgetekend. Ook zijn toen 160 bomen geplant op de bolwerken en rond de dwingers.

In 1981 werd deze begraafplaats gerenoveerd en werden oude en kapotte grafzerken verwijderd. De grafzerken die nu nog aanwezig zijn, staan meestal niet meer boven de plaatsen, waar de personen die er op vermeld staan begraven werden. Ook op het rechter gedeelte waren vroeger – nog veel meer – graven van vooral armere Dokkumers met houten kruisen, die nu verdwenen zijn. Mochten er in de toekomst meer botresten worden aangetroffen tijdens graafwerkzaamheden rond de Markt of elders in de stad, dan zullen deze in de grafkelders op de begraafplaats aan het Zuiderbolwerk worden gelegd.

Voorlichter Simon Bosma van de gemeente Noardeast-Fryslân in gesprek met verslaggever Auke Wietze Bosma

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail