AUDIO: Hoe komt het Zuid-Afrikaanse wijnhuis Veenwouden aan zijn naam?

FEANWALDEN – Bij de Zuid-Afrikaanse stad Paarl, midden in het wijngebied aan de Westkaap, staat het wijnhuis Veenwouden. Dan moet er een relatie zijn met het Friese dorp Feanwâlden (Veenwouden), dat ligt voor de hand. Maar hoe zit dat nou? Dat wordt duidelijk in een verhaal van historicus en oud-Dokkumer Douwe van der Galiën.

Het werd gepubliceerd in het magazine De Sneuper van de historische vereniging Noardeast-Fryslân en hij vertelt daarover in het radioprogramma Buro de Vries bij Omrop Fryslân. Van der Galiën werkt in het dagelijks leven als senior medewerker waardering en selectie bij het Nationaal Archief in Den Haag. Hij heeft al van jongs af aan belangstelling voor Zuid-Afrika. Hij studeerde onder meer aan de universiteit van Pretoria en maakte hij kennis met een Zuid-Afrikaanse, waarmee hij recent getrouwd is.

In de archieven belandde Van der Galiën op het spoor van Geale (Geele) Andrys. Deze Friese ‘wâldman’ heeft zich in de 18e eeuw als kolonist in Zuid-Afrika gevestigd, maar dat was niet zijn plan. Hij was namelijk als matroos aangemonsterd bij het VOC-schip Het Huis te Assumburg. Onderweg naar Batavia werd hij ziek en bleek hij schijnbaar behoorlijk toegetakeld. Op de Kaap, halverwege de route, kregen de VOC-schepen altijd vers proviand aan boord. Op die post was ook een soort van ziekenhuis en de patiënt werd daar opgenomen. Toen het schip verder voer, was Geale Andrys nog niet opgeknapt en bleef hij achter op De Kaap. Voor zover bekend is, heeft hij Zuid-Afrika nooit meer verlaten.

Van der Walt
Geale Andrys nam daar de achternaam Van der Walt over, wat een verwijzing is naar de Friese Wouden. Het is een naam die tegenwoordig nog vaak voorkomt in Zuid-Afrika en Namibië. Niet gek als je bedenkt dat hij bij zijn overlijden liefst 86 kleinkinderen had.

Geale is er blijkbaar in geslaagd om een groot boerenbedrijf op te zetten, want uit zijn testament blijkt dat hij meerdere boerderijen, vele koeien, en tot slaaf gemaakte mensen had. Over deze ondernemende ‘wâldman’ schreef Ernst van der Walt, een nakomeling van Geale, in 2016 al eens een geschiedkundige roman: ‘Teen die stormwind in’. Een andere afstammeling begon met een wijnhuis en gaf dat de naam Veenwouden.

Historicus Douwe van der Galiën over het wijnhuis Veenwouden

 

Buro de Vries zoekt het uit! Mooie documentaires, interessante gasten en verrassende gesprekken. Buro de Vries gaat regelmatig de diepte in. Met veel aandacht voor natuur, cultuur en geschiedenis. De deuren van het Buro zijn zondags open van 11.00 tot 13.00 uur. Zondagavond om 21.00 uur wordt het programma herhaald op Omrop Fryslân.

 

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail