BUITENPOST/BURGUM – Een bestuurlijke fusie van de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel is financieel gezien de beste optie. Dat blijkt uit onderzoek van een extern adviesbureau, dat dinsdagavond aan de beide gemeenteraden wordt gepresenteerd. Een bestuurlijke fusie zou de gemeenten eenmalig zo’n 3,5 miljoen euro kunnen opleveren, terwijl ontvlechting van de werkmaatschappij incidenteel ruim 8 miljoen euro kost.
De huidige werkmaatschappij 8KTD, waarbinnen ambtenaren voor beide gemeenten actief zijn, werkt niet naar tevredenheid. De werkdruk is te hoog, waardoor er veel verloop en ziekte is. De beide gemeenteraden vinden dat daar een structurele oplossing voor moet komen.
Als mogelijke oplossing zijn twee scenario’s onderzocht: een bestuurlijke fusie of ontvlechting van de werkmaatschappij. Eerder deed adviesbureau Berenschot daar in 2021 al onderzoek naar. Dinsdagavond wordt de nieuwste verkenning van de financiële gevolgen van bureau Lysias aan de raden gepresenteerd.
Uit het onderzoek van Lysias blijkt dat de kosten bij een ontvlechting van de werkmaatschappij flink hoger zijn dan wanneer beide gemeenten bestuurlijk fuseren. Wanneer beide gemeenten ontvlechten, bedragen de incidentele kosten meer dan 8 miljoen euro. Structureel zou ontvlechting jaarlijks ruim 3 miljoen euro duurder zijn dan de huidige situatie. Een ontvlechting is volgens het adviesbureau ook ‘aanzienlijk ingewikkelder’ dan een bestuurlijke fusie. Voor alleen al het aanpassen van de ICT-systemen bij ontvlechting heeft Lysias een kostenpost van 3 miljoen euro geraamd.
Een bestuurlijke fusie van Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel levert volgens het onderzoek eenmalig een bedrag van zo’n 3,5 miljoen euro op. Dat heeft er vooral mee te maken dat de gemeenten bij een fusie een eenmalige uitkering van zo’n 6 miljoen euro uit het gemeentefonds ontvangen. Op de lange termijn kost een bestuurlijke fusie ruim zes ton per jaar meer ten opzichte van de huidige situatie. Dat bedrag kan enkele tonnen lager uitvallen als een van de gemeentehuizen op termijn wordt gesloten.
De verkenning van Lysias is uitgevoerd op basis van de financiële cijfers van de werkmaatschappij 8KTD en hun ervaringen met fusies en ontvlechtingen. Daarnaast heeft het bureau gesprekken gevoerd met medewerkers van de werkmaatschappij. Lysias heeft bij de berekeningen rekening gehouden met een mogelijk afwijking van de kosten van zo’n 15 procent. Uitgangspunt bij de berekeningen is dat de verdeling van de kosten voor beide gemeenten 50:50 is.
De gemeenteraden van Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel worden dinsdagavond op het gemeentehuis in Buitenpost bijgepraat over het financiële rapport van Lysias.
Raadslid IJde van Kammen van de FNP in Achtkarspelen:
Raadslid Emmie Soepboer van de FNP in Tytsjerksteradiel en raadslid Gert van der Meijden van het CDA in Tytsjerksteradiel:
Raadslid Jeffrey Graansma van de PVV in Achtkarspelen:
Raadslid Edwin de Vries van het GBA in Achtkarspelen en Thea Kuipers van het CDA in Achtkarspelen: