AUDIO: Drugscriminaliteit in de regio: “Ik bin wol skrokken, it is echt slim”

DANTUMADIEL/KOLLUMERSWEACH – De grip op drugscriminaliteit in Fryslân is weg, zo vertelt burgemeester Klaas Agricola van Dantumadiel in de Podcast Penoza op het Platteland. Ook de versoberde politie-inzet op straat, het niet genoeg open staan voor het maken van een melding en naïviteit over criminaliteit, dragen niet bij aan een veiligere omgeving. In de podcast zijn journalisten Lammert de Bruin en Babs Assink op pad door heel Noord-Nederland, waaronder Noordoost-Fryslân. Zij bezoeken in het Noordoosten: Damwâld, Kollumersweach, Kootstertille, Ternaard en Lauwersoog. 

Toezicht havens ondermaats

In 2021 werden er in Noord-Nederland vijf drugslabs opgerold, in 2022 waren dit er 11. Meer dan een verdubbeling en dat is zorgelijk, aldus verschillende bestuurders uit het noorden. Ook de havendirecteur van Lauwersoog ziet dat de politie en douane wel iets meer doen, dan een tijdje terug, maar van intensieve controles is allerminst sprake. De havens in het noorden lijken aantrekkelijker te worden voor de import van illegale goederen. Dat komt door de verscherpte controles in de havens van Antwerpen, Rotterdam en Vlissingen. Uit een onderzoek van zo’n twee jaar terug kwam dit al naar voren, maar er lijkt op dit moment van strenger toezicht nog geen sprake in de havens. Die havens zijn direct ook de buitenzijde van de Europese Unie. “Als je niet speurt, dan vind je ook niks”, vertelt onderzoeker Niko Struiksma in de podcast.

‘Drugsgebruik lijkt te normaliseren’

Op vaste wal lijkt het drugsgebruik onder jongeren te normaliseren. “It is sa makkelik om oan dat guod te kommen”, beaamt burgemeester Agricola. “Wy hawwe der eins fierstente min sicht op, ek omdat der fanwegen AVG-regeljouwing hast gjin ynformaasje mei ús dield wurdt. Froeger krige ik eltse wike in rapport fan de plysje en wisten wy wêr’t wy ek as gemeente op ynsette moasten. No is dat maandeliks ien dokumint mei hiele summiere omskriuwingen”, omschrijft Agricola de situatie.

‘Veel voorlichting, (bar)weinig opsporing’

Journalist Lammert de Bruin, oorspronkelijk van Buitenpost, is geschrokken van wat hij aantrof in de Wâlden en omgeving. “It is no oan de autoriteiten om der wat oan te dwaan, wy binne dagenlang troch de trije noardlike provinsjes lutsen om ús podcast op te nimmen. Ik tink at de autoriteiten nei ús harkje, dat by harren miskien de eagen ek wol iepen gean, dat der echt wat gebeure moat.” Het is niet zo dat er nu niks gebeurd, maar vooral in de opsporing lijkt er weinig schot in de zaak te zitten. “Der bart in hiel soad oan de kant fan foarljochting, mar bar weinich oan de kant fan de opspoaring. Sa frjemd is dat ek net, sûnt de skaalfergrutting is der net in soad plysje mear op strjitte, der binne plysjeburo’s slúten en je sjogge hast gjin plysjeauto mear riden yn de provinsje. Dan is it ek wol hiel dreech om überhaupt noch kontrôles en opspoaring te dwaan”, vertelt de Bruin.

‘Ik kan jullie zo een paar plaatsen aanwijzen’

De Bruin en Assink speuren in hun zoektocht ook langs de Friese Waddenkust. “Het is hier zo enorm uitgestrekt, veel weilanden en zo nu en dan enorme schuren”, merken beide presentatoren op. Nabij Ternaard treffen ze een man, die nogal helder weergeeft hoe ‘makkelijk’ een plekje in bijvoorbeeld een schuur te realiseren is. “Als ik bij jullie instap, kan ik jullie hier op de klei zomaar een paar plaatsen aanwijzen”, doelt de man op locaties waar mogelijk hennepteelt plaatsvindt.

“Voor mensen met weinig geld maar veel ruimte op het erf, zoals boeren, is de verleiding soms groot om in zee te gaan met drugscriminelen. Maar liefst 15% van alle boeren is wel eens benaderd door criminelen met de vraag of ze bijvoorbeeld een stal of loods willen verhuren, zo blijkt uit eerder onderzoek. Volgens makelaarsvereniging NVM staat in 2030 zo’n 25 miljoen vierkante meter agrarische bebouwing leeg.

Door allerlei wet- en regelgeving is het voor boeren niet zo makkelijk om hun leegstaande vastgoed te slopen of te herbestemmen. De soms moeilijke financiële situatie in combinatie met een groeiend wantrouwen van boeren in de overheid zorgt ervoor dat ze een makkelijke prooi zijn voor criminelen. Die komen in veel gevallen het erf oprijden met mooie praatjes en een envelop met duizenden euro’s aan cash geld”, zo schrijft NPO op haar website.

De opsporing laat dus echt te wensen over, vooral als het over de drugscriminaliteit gaat. “Minsken wurde frege om te dielen, as selfs foto’s te meitsjen at sy wat sjogge. Uteinliks is it júst de plysje dy’t dat ûndersykje moat”, vertelt de Bruin. De eenheidsleider ondermijning van de politie geeft wel aan dat er fors geïnvesteerd is in de intelligence-afdelingen. “Dan moet je denken aan het kraken van cryptotelefoons, dan is op basis van tekstberichten heel snel duidelijk wat er zich afspeelt.” Alleen mensen die online speuren, zijn niet aanwezig op straat. Het blijft een kwestie van wikken, wegen en prioriteren.

De volledige Podcastserie, bestaande uit zes afleveringen is te vinden via alle podcastapps.

Luister hier naar podcastmaker Lammert de Bruin over ‘Penoza op het Platteland’

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail