BURDAARD – Alle ogen van de wereld zijn vandaag op de Verenigde Staten gericht. Wordt het Trump of wordt het Harris? Theresa Talsma (59) en haar zoon Calder (28), beiden geboren in Montana maar al jaren woonachtig in Burdaard, kijken vol spanning naar de ontwikkelingen in hun geboorteland.
Zelf heeft Theresa al gestemd, aangezien ze nog altijd het Amerikaanse staatburgerschap heeft. Weken geleden al heeft ze via de post haar stem uitgebracht. En ook al woont ze inmiddels ver weg, stemmen is deze keer meer beladen dan ooit, zo weet ze met grote zekerheid te melden.
Ze hoeft alleen maar te kijken naar haar eigen familie, die nog altijd grotendeels in Montana woont. “De verkiezingen zorgen voor veel conflicten. Zussen praten niet meer met broers, ouders niet meer met kinderen, en er worden de meest vreselijke dingen gezegd over elkaar.”
Nu ben je óf republikein, óf democraat, daartussenin zit niets.
Theresa Talsma ziet een grote verdeeldheid
Veertien jaar geleden is Theresa voor de liefde verhuisd naar Friesland, twee jaar later besloot ook haar zoon Calder Toombs (28) de overtocht te maken. Ook Calder, die zich de Friese taal eigen heeft gemaakt, ziet dat er een enorm spanningsveld hangt rond de verkiezingen in zijn vaderland. De emoties lopen volgens hem op tot een kookpunt.
“Iedereen zit er bovenop, want de uitslag heeft invloed op ieders leven. Ik denk dat er veel burn-outs uit voort zullen komen, zo veel spanning hebben sommige mensen in hun hoofd opgebouwd. Het gaat zo langzamerhand meer over een ideologie dan over politiek”, zegt Calder.
“Vroeger lagen de democraten en republikeinen veel minder ver uit elkaar”, vult Theresa aan. “Nu ben je óf een republikein, óf een democraat, daar tussenin zit niets.”
Of iemand democraat of republikein is, vinden Theresa en Calder in principe nog van secundair belang. Dat is simpelweg een politieke keuze. Maar wat in hun ogen echt zorgwekkend is, en misschien zelfs wel beangstigend, is dat heel veel mensen het vertrouwen in het verkiezingssysteem hebben verloren.
Talloze mensen zetten op voorhand hun vraagtekens bij de uitslag. Ze zijn ervan overtuigd dat er fraude wordt gepleegd en hebben nauwelijks nog vertrouwen in de democratie.
Ten dele is dat te begrijpen, legt Toombs uit. “Er is inderdaad wel ruimte om fraude te plegen, omdat in heel veel staten nog geen ID-kaart vereist is om te kunnen gaan stemmen. En juist daardoor is er ook een stuk minder vertrouwen in de uitslag.”
Dat het heel spannend wordt, dat voelt iedereen.
Calder Toombs
Politieke analisten vrezen dat het tijdens en vooral na de verkiezingsdag tot protesten zal komen. Een herhaling van de rellen van vier jaar geleden, toen boze aanhangers van Trump het Capitool bestormden, hangt als een dreigende wolk boven deze verkiezingen.
Of Trump nu wint of Harris, kiezers zullen ontevreden zijn over de uitkomst, voorspellen waarnemers. En de emoties die overal al voelbaar zijn, kunnen in dat geval tot een explosie leiden.
Toombs: “Ik denk dat vooral in de grote staten geprotesteerd zal worden. In Montana zal het nog wel meevallen, dat is maar een kleine staat. Maar dat het heel spannend wordt, dat voelt iedereen.”
Hele dag stemmen
Amerikanen kunnen nog de hele dag naar de stembus. Woensdagochtend 06.00 uur Nederlandse tijd sluiten de laatste stembussen. Door de nacht heen komen er verschillende uitslagen en reacties binnen.
Wanneer de definitieve uitslag bekend is, valt niet te zeggen. Vorige keer duurde het vier dagen voordat Joe Biden tot winnaar werd uitgeroepen. Of het nu weer zo lang duurt, hangt af van hoe close de stemmen bij elkaar zitten.