Burgemeesters krijgen het advies om gesprekken over integriteit te voeren met kandidaat-wethouders. Dit kan duidelijk maken of een wethouder door eerdere werkzaamheden of privé-omstandigheden in politieke problemen kan komen. Commissaris van de Koning John Jorritsma heeft hierover een brief gestuurd aan de Friese burgemeesters. De brief is ook ondertekend door voorzitter Tjeerd van der Zwan van de Vereniging van Friese Gemeenten.
Behalve over wethouders zijn ook gesprekken over nieuwe raadsleden gewenst. Hiervoor zijn afdelingsvoorzitters van politieke partijen of fractievoorzitters de aangewezen gesprekspartners van burgemeesters. Zij zijn verantwoordelijk voor de kieslijst en voor de voordracht van wethouders. Het vragen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aan kandidaat-wethouders zou standaard moeten zijn.
Aanleiding voor de brief zijn de verkiezingen van 19 maart in 21 Friese gemeenten. Daarna volgen collegeonderhandelingen. Het screenen van kandidaten – voor zover er sprake van is – gebeurt nu geregeld op het laatste moment. Er is dan weinig tijd om het grondig te doen. Door eerder te beginnen, kan de screening uitgebreider. Ook is externe hulp in te schakelen.
Nieuwe wetgeving benadrukt de rol van commissarissen en burgemeesters bij het naleven van integriteitsregels. Screening van commissarissen, burgemeesters en gedeputeerden gebeurt al.