Achtkarspelen ‘koploper’ in energiearmoede

BUITENPOST – Door oplopende energiekosten belandden er afgelopen jaar meer mensen in de armoede. In Fryslân kampt met name Achtkarspelen met de gepeperde rekening, schrijft Omrop Fryslân. “Sommige mensen moeten kiezen tussen fatsoenlijk eten en een verwarmd huis”, zegt energiecoach Jarno Steringa. Wethouder Jelle Boerema van Achtkarspelen noemt de situatie ‘verontrustend’.

Dat de energieprijzen vorig jaar weer hard omlaag gingen, betekent niet dat mensen weer meer te besteden hadden. Met name Achtkarspelen heeft relatief veel te kampen met energiearmoede. Hier lag het percentage in 2023 rond de 10 procent, blijkt uit cijfers van het CBS. Daarmee is deze gemeente de dubieuze koploper in Fryslân. Jarno Steringa is energiecoach in Achtkarspelen. Hij ziet de problemen iedere dag. “Veel klanten hebben contracten afgesloten in de dure periode. Daar zitten ze vervolgens aan vast. “Bovendien zijn andere zaken, zoals ziektekosten en boodschappen, duurder geworden.”

 

70 duizend meer huishoudens

Zonder overheidssteun had naar schatting 10,7 procent van Nederland in 2023 te maken met energiearmoede. Dit staat gelijk aan 400 duizend huishoudens; 70 duizend meer dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Dat Achtkarspelen er in negatieve zit bovenuit steekt, is vervelend, zegt wethouder Boerema. Hij kan het wel verklaren. “Veel huizen in onze gemeente zijn slecht geïsoleerd. Dan wordt het verwarmen duurder. En het besteedbaar inkomen van de mensen is hier vaak ook wat lager.” De gemeente heeft regelingen om mensen te helpen, zegt Boerema, onder andere met het isoleren van hun woning.

Wasmachine inleveren

“We hebben ook een witgoed-actie gehouden: als mensen hun oude wasmachine inleverden, kregen ze een waardebon van 600 euro, om één te kopen die minder energie verbruikt”. Die actie was een groot succes, zegt Boerema. “Hoogstwaarschijnlijk komt er een vervolg.” Voor een groot deel van de financiering is de gemeente afhankelijk van het Rijk, zegt Boerema. Tot eind 2025 is er meer dan een miljoen euro beschikbaar, maar daarna wordt het ‘heel spannend’. Het is nog niet duidelijk of het nieuwe kabinet de subsidies doorzet. “En het prijsplafond is al afgeschaft”, zegt Boerema. Daarom richt hij zich op isolatie van huizen. “Dat is duurzaam, daar heb je later nog steeds wat aan.”

Als energiecoach ondersteunt Steringa mensen die moeite hebben met het keuzes maken rondom energieverbruik. Ook helpt hij hen met financiën. Hij komt bij ze langs. Na een rondje door het huis kijkt Steringa waar hij kosten kan besparen. “Dat kan van alles zijn. Ramen die open staan, een lege ketel, of een ouderwets koffiezetapparaat dat veel stroom verbruikt”, zegt hij. “Als zo’n exemplaar met een warmhoudplaat een uur aan staat, verbruikt dat zo 1.000 kWh. Dat kost je al gauw enkele euro’s. Op jaarbasis loopt dat dus flink op.”

Verder helpt Steringa bij de jaarrekeningen. Sommigen begrijpen namelijk niet hoeveel ze nou verbruiken, en of dat veel of weinig is. Ook kijkt hij wel eens mee bij het afsluiten van een energiecontract. “Mensen zijn soms geneigd om gewoon de goedkoopste te nemen. Maar je loopt daarbij wel het risico dat zo’n nieuwe maatschappij failliet gaat. Vervolgens neemt een groter bedrijf het over, en krijg je alsnog een hoog tarief op je bord.” Bij een deel gaat het meeste geld op aan energie. “Een aantal moet kiezen tussen een fatsoenlijke maaltijd of een warm huis”, vertelt Steringa. “Zeker bij iemand met een jong gezin zorgt zoiets voor veel stress. En kinderen voelen dat.”

Compensatie overheid

De overheid compenseert deze groep wel, maar levert geen maatwerk, zegt hij. “De een krijgt soms te veel, waar een ander juist tekortkomt.” De energiecoach is soms getuige van schrijnende thuissituaties. “Ik kom bij mensen langs waar het twaalf graden is. Daar moet je natuurlijk mee uitkijken, want dat kan ten koste van je gezondheid gaan. Bijvoorbeeld door schimmelvorming.”

Geen invloed

De situatie zorgt voor frustratie bij de mensen, vertelt hij. “Zij hebben geen enkele invloed op de hoge energieprijzen. En zo blijven ze moeite hebben met de eindjes aan elkaar te knopen.” Steringa erkent dat er gevallen zijn die hem niet in de koude kleren gaan zitten. “Maar je probeert je werk en gevoel zo veel mogelijk van elkaar te scheiden. In ieder geval motiveert het om een stap extra te zetten.” Ook wethouder Boerema ziet soms hele vervelende situaties, zegt hij. “Dat mensen ’s winters in de kou zitten, oudere mensen. Dat is schrijnend. En dan wonen we in Nederland.”

 

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail