50 jaar na de windhoos: Ameland 1972 was een van de ergste in Nederlandse geschiedenis

AMELAND – De windhoos op Ameland op 11 augustus 1972 is een van de zwaarste die ons land ooit getroffen heeft. In vier verhalen kijkt Omrop Fryslân deze week terug op dat drama. Deel 1: “Een windhoos of een tornado is eigenlijk onaards.”

De windhoos eerder deze week bij Zierikzee, waarbij één persoon om het leven kwam, toonde nog maar weer eens aan welke verwoestende krachten op zo’n moment vrijkomen. Wat er op 11 augustus 1972 op Ameland gebeurde, staat nog altijd in de geschiedenisboeken als een van de grootste natuurrampen die ons land getroffen heeft. Met een kracht van 200 kilometer per uur trok die dag een wervelwind in een kleine minuut een spoor van vernielingen over het Waddeneiland. Vier mensen verloren het leven en honderden raakten gewond.
poster

Experts van het KNMI over de windhoos
Een windhoos van deze omvang komt maar zelden voor in Nederland, zo blijkt uit cijfers van het KNMI. Alleen Borculo in 1925, Nede in 1927 en Chaam en Tricht in 1967 vallen in dezelfde categorie. De windhoos die over Chaam en Tricht trok, eiste zeven levens. “Die mensen hadden echt pech dat een zware windhoos over de bebouwing trok”, zegt meteoroloog Rob Groenland van het KNMI.

Omrop Fryslân kijkt deze week uitgebreid terug op de dramatische gebeurtenis op 11 augustus 1972. Op zaterdag 2 en zondag 3 juli is op Omrop Fryslân en op NPO 2 de documentaire ‘Deadlike Wynhoas, 50 jaar na de ramp op Ameland’ te zien. Op omropfryslan.nl en op de Omrop-app is vier dagen op rij – van woensdag 29 juni tot zaterdag 2 juli – een artikel te vinden met betrokkenen die terugkijken op de ramp.

“De kans dat een windhoos jou treft in ons land is heel erg klein. Als we naar de afgelopen honderd jaar kijken, zijn er maar een paar gevallen bekend”, zegt Groenland.

Des te opmerkelijker is het daarom dat juist deze week, vijftig jaar na de ramp op Ameland, Nederland opnieuw getroffen werd door een windhoos, bij Zierikzee deze keer. Daar viel een dode en raakten negen personen gewond.

“Een windhoos of een tornado is eigenlijk onaards”, zegt Groenland. Om meer te weten te komen over het natuurverschijnsel heeft hij de Verenigde Staten bezocht. Daar komen tornado’s in de maanden april, mei en juni regelmatig voor. Het gebied van midden-Texas tot aan de noordelijker liggende staten Nebraska en Iowa staat bij weerdeskundigen bekend als Tornado Alley, de steeg van de tornado’s. “In de jaren ’90 ben ik met een groepje meteorologen als stormchaser op tornado’s gaan jagen”, vertelt Groenland. “Het is boeiend, omdat het er mooi uitziet. De keerzijde van de medaille is, dat het heel veel schade aanricht. Het gaat om hoge windsnelheden, geconcentreerd, in een soort van tunnel van wind.”

Meteoroloog Jacob Kuiper heeft altijd al een fascinatie gehad voor extreem weer en geldt bij het KNMI als windhoosdeskundige. De windhoos van 1972 staat hem nog goed bij. “De nacht voor de windhoos was er een storing over ons land getrokken richting Duitsland. Aan de achterkant van die storing ontstond aan het einde van de nacht een aantal buien. Die konden uitgroeien omdat hoog in de lucht heel veel wind stond.”

200 kilometer per uur
De omstandigheden waren gunstig om windhozen te produceren. “Omdat in de hogere niveaus van de lucht heel veel wind stond, waardoor de buien extra werden versterkt. De windhoos kreeg daardoor snelheden van 200 kilometer per uur”, zegt Kuiper.

Toevallig was Kuiper in 1992 op Duinoord op Ameland, toen de camping opnieuw geraakt werd door een windhoos. “Ik was nog maar een uur op de camping. Toen ik naar de lucht keek, dacht ik, hier zou wel eens een windhoos kunnen ontstaan. Er was opnieuw heel veel schade, gewonden en er viel een dodelijk slachtoffer te betreuren.”
In de uitzending van FryslânDOK geeft Kuiper antwoord op de vraag of het toeval is dat de camping opnieuw werd getroffen.

Op omropfryslan.nl en op de Omrop-app is vier dagen op rij – van woensdag 29 juni tot zaterdag 2 juli – een artikel te vinden met betrokkenen die terugkijken op de ramp.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail